Foto: Joris van Bennekom
Op dit moment staat Heerlijk duurt het langst voor de derde keer in vijftig jaar in de theaters. Dat is bijna uniek te noemen; het gebeurt niet vaak dat originele, Nederlandse musicals een revival krijgen, laat staan twee stuks. Toch werd vooral de afgelopen jaren een aantal Nederlande musicals nieuw leven ingeblazen. Een lijstje:
De Jantjes
De Nederlandse musical met de meeste revivals ooit is De Jantjes. Het stuk stamt uit 1920, en werd in die tijd helemaal niet gezien als een musical. Musicals bestonden immers niet in Nederland, en men had geen idee wat een musical was. De Jantjes was vooral een toneelstuk met liedjes, die de plot ook niet vooruit hielpen (zoals bij een musical hoort). Dat kwam doordat het verhaal werd geschreven waarna de liedjes werden toegevoegd, zoals normaal was in die tijd. Vergelijk hieronder de versie van het Amsterdams Volkstoneel uit 1959 met die van Joop van den Ende Theaterproducties uit 2004.
Heerlijk Duurt Het Langst
De eerste musical van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink was lange tijd de meest succesvolle Nederlandse musical ooit. Zo gek is het dus niet dat juist deze musical twee keer een revival kreeg. Op dit moment toert de versie van Dommelgraaf & Cornelissen Entertainment langs de theaters. In 1998 bracht Impresariaat Gislebert Thierens zijn productie, waarin de rol van Marian werd gedeeld door musicalvedettes Jasperina de Jong en Jenny Arean. De registratie van deze productie, die lange tijd online stond, is momenteel onvindbaar, maar we zoeken door (tip ons als je weet waar hij te bekijken is). Gelukkig is er deze leuke minidocu over het ontstaan van de oerversie:
Foxtrot
De vierde musical van Schmidt en Bannink was met 400 voorstellingen een succes te noemen. En dat terwijl de musical nogal maatschappijkritisch was; onderwerpen als homoseksualiteit, abortus en milieuproblematiek werden aan de kaak gesteld. Foxtrot was ook de musical waardoor Paul de Leeuw zijn homoseksualiteit ontdekte. In 2001 besloot hij de voorstelling te presenteren in een nieuwe versie, waar hij voor het gemak zelf ook in meespeelde. Henny Vrienten bewerkte de muziek. Vergelijk zijn arrangement van ‘Over Tijd’ met de oorspronkelijke versie van Bannink. Wat denk je, in welke komt de chaos en paniek van de hoofdpersoon het meest tot zijn recht?
Ja Zuster, Nee Zuster
Het mag duidelijk zijn: Schmidt en Bannink hebben hun sporen nagelaten. Ja Zuster, Nee Zuster is de derde titel van hun makelij in dit lijstje. Alhoewel, het waren Flip Broekman en Jacques Klöters die in 1999 met teksten en muziek van Schmidt en Bannink deze musical samenstelden. Loes Luca speelde Zuster Klivia, zoals ze ook in de gelijknamige film zou doen. Ook Paul Kooij (Buurman Boordevol) en Tjitske Reidinga (Jet) deden mee aan zowel musical als film. In 2009 schreef Pieter van den Waterbeemd een nieuw script voor de JZNZ-productie van V&V Entertainment. Strikt gesproken gaat het hier dus niet om een revival.
Tsjechov
Voordat er van zijn eigen liedjes een musical werd gemaakt (Onder De Groene Hemel), speelde Boudewijn de Groot zelf in een musical: Tsjechov. Twee keer, in 1991 en in 2000, vertolkte hij de titelrol. In 1991 speelde zijn zoon Marcel de Groot mee, terwijl in 2000 zijn dochter Caya een van de rollen vertolkte. Ondanks succes moest de musical vanwege financiële problemen ‘gered’ worden door Joop van den Ende, Robert Long en Jacques Senf. Die laatste produceerde Tjsechov in 2000 weer, dit keer met grootste opzet. En dat terwijl het allemaal begonnen was met enkel een castalbum, nog voordat de musical in première ging. Deze opname, met stemmen van o.a. Robert Long, Simone Kleinsma en Jasperina de Jong (die allen niet meespeelden in de musical), is online te beluisteren.
Cyrano
Cyrano moest Joop van den Ende’s doorbraak op Broadway worden. We weten allemaal hoe dat is afgelopen – Andere Tijden maakte er zelfs een documentaire over – al leverde de flop hem wel connecties en een kantoor in New York op. In tegenstelling tot op Broadway was Cyrano in Nederland een succes. Bijna twintig jaar later kreeg de musical een revival in Theater M-Lab, ter gelegenheid van het festival ’50 Jaar Musicals in Nederland’.
Joe, de Musical
Net als Cyrano werd Joe, de Musical van Koen en Ad van Dijk groots geproduceerd, waarna hij een kleinschalige revival kreeg in Theater M-Lab. De oorspronkelijke versie moest grootser dan groots worden: met landingsbanen, vliegtuigen en een enorm projectievlak waarop filmbeelden werden vertoond. Uiteindelijk was het juist de overheersende techniek die de musical de das om deed. Hoe anders was de revival uit 2008, in het intieme Theater M-Lab. Deze ‘workshopvoorstelling’ werd gespeeld zonder decors of kostuums. Over beide producties van Joe werd een reportage gemaakt, die hieronder te bekijken zijn.
14 mei 2015, 10:10